Các bạn học sinh THPT đã được làm quen với việc viết đoạn văn Nghị luận văn học 200 chữ từ cấp THCS. Tuy nhiên, việc viết đoạn văn luôn đòi hỏi các bạn khả năng khái quát, triển khai ý gãy gọn trong một dung lượng hữu hạn.
Thích Văn học gửi đến bạn một số lỗi thường gặp khi viết đoạn văn Nghị luận văn học 200 chữ và các cách khắc phục. Cùng tham khảo để chuẩn bị tốt nhất cho kì thi cuối kì sắp tới nha!
1. Về câu chủ đề
Dẫn dắt dài dòng, có nhiều ý không thực sự liên quan.
Cách khắc phục: Câu chủ đề cần thể hiện được Tên tác giả; tên tác phẩm; khía cạnh cần làm rõ; phạm vi ngữ liệu cần làm rõ.
Câu chủ đề chỉ có những từ ngữ chung chung
Cách khắc phục:
- Thêm các từ nêu cảm nhận, nhận xét: thể hiện một cách đặc sắc, trọn vẹn, xúc động…
- Khái quát về VĐNL bằng một vài từ ngắn gọn.
Ví dụ: Viết đoạn văn khoảng 200 chữ phân tích cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ sau:
ĐÒ LÈN
“Bom Mỹ dội nhà bà tôi bay mất
đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền
thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết
bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn”
(Đò lèn, trích “Ánh trăng”, Nguyễn Duy, NXB Tác phẩm mới, 1984)
⇒ Câu chủ đề: Trong bài thơ “Đò lèn”, nhà văn Nguyễn Duy đã thể hiện một cách trọn vẹn dòng cảm xúc đầy yêu thương, xót xa của nhân vật trữ tình dành cho bà trong đoạn thơ:…
2. Về phân tích yếu tố Nghệ thuật
Nhiều bạn chỉ nêu một cách khái quát như: Đoạn thơ đã thể hiện được nghệ thuật đặc sắc…
Cách khắc phục:
Ghi nhớ các yếu tố nổi bật về Nghệ thuật của thể loại & tác dụng
- Về thơ: các biện pháp tu từ, cách ngắt nhịp, ngôn ngữ,…
- Về truyện: ngôi kể, tình huống truyện, giọng văn, nghệ thuật miêu tả nhân vật,…
Dành 1 – 2 câu gần kết đoạn để nhận xét: các yếu tố được thể hiện như thế nào? Góp phần thể hiện điều gì?
Ví dụ: Nhà thơ Huy Cận trong “Tràng Giang” đã sử dụng đa dạng các từ láy như “đìu hiu”, “điệp điệp”, “song song”,… để tạo nhịp điệu hài hòa; làm nổi bật tâm trạng cô đơn, lạc lõng của con người. Đặc biệt, thủ pháp đối lập; các biện pháp tu từ tạo nên chiều kích mênh mông của cảnh sông nước
Đan cài trong quá trình phân tích:
Ví dụ: Bằng giọng văn nhẹ nhàng, tác giả đã thể hiện trọn vẹn…/ Qua tình huống truyện đầy bất ngờ, người đọc dễ dàng nhận ra….
3. Về trích dẫn
Trích dẫn chưa trọng tâm, trích nguyên câu văn dài khiến đoạn văn trở nên dàn trải
Cách khắc phục: Trích dẫn các từ ngữ/ các vế trọng tâm và lồng ghép vào câu văn. Không nhất thiết trích dẫn tất cả câu thơ/ câu văn
Trích dẫn nhưng chỉ diễn xuôi
Cách khắc phục: Diễn đạt lại bằng lời văn của mình/ từ đồng nghĩa; Đặt câu hỏi: Nội dung cần chứng minh hiện lên như thế nào qua trích dẫn?
Ví dụ: Viết đoạn văn 200 chữ phân tích cảnh cho chữ trong truyện ngắn “Chữ người tử tù”
Ta ngỡ ngàng khi thấy Huấn Cao dẫu đeo gông, còn đang chịu sự xiềng xích về thể xác “đang dậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh căng trên mảnh ván”. Ánh sáng của tài hoa, thiên lương đã đẩy lùi bóng tối của nhà tù; cái đẹp được khai sinh trên một mảnh đất chết, từ bàn tay của người tử tù sắp đến ngày chịu án…
4. Phân tích chưa có khả năng bao quát, chọn lọc, không làm nổi bật khía cạnh đề yêu cầu
Cách khắc phục:
- Gạch chân yêu cầu đề: đề yêu cầu phân tích khía cạnh nào? (cảm xúc của nhân vật trữ tình/ bức tranh thiên nhiên/ vẻ đẹp nhân vật/…)
- Lập dàn ý: Khía cạnh ấy được thể hiện như thế nào? Khía cạnh ấy được thể hiện qua đâu (hình ảnh, câu văn) nào?
Ví dụ: Viết đoạn văn khoảng 200 chữ phân tích cảm xúc của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ sau:
ĐÒ LÈN
“Bom Mỹ dội nhà bà tôi bay mất
đền Sòng bay, bay tuốt cả chùa chiền
thánh với Phật rủ nhau đi đâu hết
bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn”
(Đò lèn, trích “Ánh trăng”, Nguyễn Duy)
Đề yêu cầu “phân tích cảm xúc”, vì thế bên cạnh chỉ ra các hình ảnh tả thực, ta cần thể hiện được các ý:
- Sự căm phẫn, đau đớn của người cháu với những gì chiến tranh gây ra (2 câu thơ đầu)
- Sự trân trọng, biết ơn, cảm thương dành cho bà: giàu đức hi sinh, tần tảo, lam lũ (2 câu sau)
Tham khảo những bài viết liên quan:
Hướng dẫn viết đoạn văn Nghị luận Văn học 200 chữ (P1): Thơ
Hướng dẫn viết đoạn văn Nghị luận văn học 200 chữ (P2): Truyện
Diễn đạt ấn tượng cho bài viết nghị luận văn học
Làm thế nào để lấy điểm sáng tạo trong bài viết nghị luận văn học?
Xem thêm:
- Lớp văn cô Ngọc Anh trực tiếp giảng dạy tại Hà Nội: Tìm hiểu thêm
- Tham khảo sách Chuyên đề Lí luận văn học phiên bản 2025: Tủ sách Thích Văn học
- Tham khảo bộ tài liệu độc quyền của Thích Văn học siêu hot: Tài liệu
- Đón xem các bài viết mới nhất trên fanpage FB: Thích Văn Học