Bài văn (4 điểm), Nghị Luận Xã Hội, Văn Mẫu

NLXH: Lòng hiếu thảo – Một phẩm chất cần có ở mỗi người con

Bai NLXH ve long hieu thao

Trung thu là Tết đoàn viên, là dịp để mọi thành viên trong gia đình quây quần bên mâm cỗ, sẻ chia những khoảnh khắc ấm áp yêu thương. Đằng sau ánh trăng rằm và tiếng trống múa lân rộn rã, ý nghĩa sâu xa nhất của Trung thu vẫn là sự gắn kết tình thân, là lời nhắc nhở mỗi người con về đạo hiếu đối với cha mẹ, ông bà. 

Nhân dịp Tết Trung thu, Trạm văn gửi đến bạn bài văn tham khảo về lòng hiếu thảo – một phẩm chất cần có ở mỗi người con. Hi vọng rằng qua bài văn này, các bạn sẽ tìm thấy cảm hứng để viết nên những trang văn chân thành, chan chứa tình yêu thương!

Đề bài

Từ vẻ đẹp của nhân vật bé Thu trong truyện ngắn “Trung thu của mẹ” (Trọng Bảo), hãy viết một bài văn trình bày suy nghĩ của em về một phẩm chất cần có ở mỗi người con.

Bài làm

Người xưa đã có lời dạy rằng: “Bách thiện Hiếu vi tiên” (Trong trăm cái thiện thì Hiếu đứng đầu), ngụ ý khuyên răn con người phải giữ trọn lòng hiếu thảo với bậc sinh thành. Tự ngàn xưa, chữ hiếu đã là yếu tố hàng đầu trong phẩm chất người, trở thành nền tảng và cơ sở đạo đức, cội rễ của mọi điều lương thiện. Đặc biệt với con cái trong gia đình, đạo hiếu là kim chỉ nam dẫn lối đưa đường, là thang đo của mọi giá trị tốt đẹp. Từ vẻ đẹp của nhân vật bé Thu trong tác phẩm “Trung thu của mẹ” của nhà văn Trọng Bảo, lòng hiếu thảo càng được làm sáng tỏ và trở thành một phẩm chất cốt lõi của mỗi người con, ở mọi thời.

Bé Thu trong câu chuyện “Trung thu của mẹ” là một nhân vật hội tụ nhiều vẻ đẹp phẩm chất. “Nhà nó nghèo lắm, chỉ có ba bà cháu, mẹ con”, Thu là một cô bé nhà nghèo, gia đình khó khăn và thiếu thốn. Mỗi sáng sớm, mẹ em phải dậy gánh rau ra chợ bán. “Gánh rau trên vai chị nặng cong đòn gánh” mà vẫn chẳng đủ tiền mua thuốc cho bà. Nhưng con người không để cái nghèo, cái khổ, hoàn cảnh sống thiếu thốn trở thành bước cản. Ngược lại, hoàn cảnh sống ấy giúp làm tỏa sáng nhiều vẻ đẹp và phẩm chất, để Thu bộc lộ những biểu hiện đáng quý của một người con có hiếu. Từ hành động chào bà và mẹ khi đi học về, dậy sớm giúp mẹ xếp những mớ rau muống vào cái rổ, múc chậu nước, lấy cái khăn để bà lau mặt, bưng bát cháo và cả hai nửa quả trứng luộc cho bà; đến lời từ chối chất chứa nỗi buồn với đám bạn; và đỉnh điểm ở việc lựa chọn món quà trung thu ý nghĩa, tất cả đều làm sáng tỏ ở em sự hiếu thảo vô bờ bến. 

“Phẩm chất” được hiểu là những điều tốt đẹp làm nên giá trị của một con người. Ở mỗi học sinh cần hình thành năm phẩm chất cơ bản là yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm. Trong đó, lòng hiếu thảo – một biểu hiện của phẩm chất trách nhiệm, nhân ái, đã trở thành chuẩn mực đạo đức gắn liền với mỗi con người Việt Nam. Lòng hiếu thảo đâu cần phải là một cái gì cao xa vời vợi, nó đơn giản là thái độ biết ơn, tôn kính, yêu thương, tận tình của con cái với người có công sinh thành và dưỡng dục bản thân. Hiếu thảo là thấu hiểu cho những lo toan vất vả, nhọc nhằn, là chăm chỉ phụ giúp cha mẹ, phụng dưỡng, chăm sóc họ khi về già,.. Đây là một phẩm chất đạo đức vô cùng quan trọng đối với mỗi người con, là điều kiện tiên quyết hình thành giá trị người.

Trong hành trình khôn lớn của mỗi cá nhân, cha mẹ luôn là người bạn đồng hành và là điểm tựa vững chắc nhất. Từ khoảnh khắc cất tiếng khóc chào đời cho đến ngày công thành danh toại, hình như nơi đâu cũng thấy bóng dáng mẹ cha. Ai mang nặng đẻ đau con chín tháng mười ngày, ai lặn lội thân cò gánh gồng vất vả mưu sinh cho con miếng cơm manh áo, ai dạy con bài học đối nhân xử thế, ai yêu con vô điều kiện bất kể sang hèn? Cha mẹ vừa là người có công sinh thành, vừa là người có công dưỡng dục. Họ hy sinh tuổi trẻ, bán sức lao động, hao phí tuổi xuân, đánh đổi sức khỏe để nuôi dưỡng con cái nên người. Công lao trời bể ấy “như núi Thái Sơn”, “như nước trong nguồn”, không sao ghi hết. Giáo lý đạo Phật, vì lẽ ấy, có câu:“Từ vô lượng kiếp đến nay, chúng sanh lang thang trong nẻo luân hồi, bỏ thân này nhận thân khác, sinh đi sinh lại bao lần, sữa mẹ mà chúng ta đã uống còn nhiều hơn nước trong bốn biển”. Có lẽ đi khắp thế gian và sống trọn cả kiếp người, không ai yêu thương và hy sinh cho ta nhiều hơn thế. Vì vậy, thái độ biết ơn, lòng hiếu thảo dường như trở thành một điều tất yếu, một phẩm chất nên được “cấy” vào gen mỗi người.

Đạo hiếu chính là mảnh đất màu mỡ nuôi dưỡng lòng hiếu sinh, yêu thương người khác, đồng thời nâng cao tinh thần yêu nước, tình đoàn kết. Từ mình đến người, từ gia đình đến xã hội, biết hiếu thảo với mẹ cha chính là nền tảng vững chắc để con người biết yêu thương cộng đồng, hòa nhập với xóm làng, bác ái và bao dung với người khác, đong đầy tinh thần yêu nước. Nguyễn Trãi xưa kia, khi cha bị giải về phương bắc, đã quyết đi theo để mãi ở bên cạnh chăm sóc cha mình dù Nguyễn Phi Khanh không đồng ý. Để thuyết phục con mình quay về, Nguyễn Phi Khanh đã nói rằng nuôi chí đánh bại quân Minh, bảo vệ giang sơn xã tắc mới làm tròn đạo hiếu. Nguyễn Trãi trở về, quyết tâm đánh đuổi giặc, trở thành anh hùng lưu danh sử sách. Thế là, trung lẫn hiếu đan quyện, từ lòng hiếu thảo thành lòng yêu nước! Người trọn vẹn chữ hiếu, theo lẽ ấy, sẽ nhận được sự tôn trọng, yêu mến, sự công nhận của toàn xã hội. Họ chính là công dân tốt, gương sáng cho các thế hệ nối tiếp noi theo. Nếu không có lòng hiếu thảo, đó chắc chắn là kẻ bất nhân, bất nghĩa, muôn đời bị người đời cười chê, phỉ báng, có làm bao nhiêu việc cũng khó nhận được sự tôn trọng. Bởi chăng, ngay cả với đấng sinh thành mà không trọn nghĩa trọn tình, thì làm sao có thể yêu thương người khác, nhất là với những kẻ xa lạ khác chủng tộc, màu da.

Bên cạnh đó, vốn là một dân tộc hiếu nghĩa, lòng hiếu thảo đã trở thành nét đẹp truyền thống ngàn đời của người Việt. Vua Gia Long từng ban chiếu rằng: “Vương giả lấy đạo hiếu trị thiên hạ, mà đạo hiếu thì không gì lớn bằng tôn kính bề thân. Truy tôn tổ tông là để tỏ lòng thành kính mà đạt đạo hiếu”. Các bậc đế vương hay những vị  anh hùng hiếu thảo xưa nay không hề hiếm. Chẳng hạn, Vua Tự Đức, trong suốt 36 năm làm vua của mình, dù rất bận với công việc triều chính, nhưng cứ ngày lẻ thì nhà vua thiết triều, còn ngày chẵn thì vào chầu cung thăm nom Thái hậu Từ Dụ; khi làm sai lại tự dâng roi mây cho mẹ đánh. Hay đại lễ Vu Lan báo hiếu hiện diện sống động cả nghìn năm trên dải đất hình chữ S thân thương này, cũng trở thành minh chứng cho sức sống bền bỉ và dẻo dai của truyền thống hiếu nghĩa trong thế giới tinh thần người Việt. Mỗi người con hôm nay vẹn toàn được chữ hiếu, chính là viết tiếp và làm rực sáng những chặng đường lịch sử, là một cách tiếp thu tinh hoa văn hóa dân tộc, thể hiện tinh thần dân tộc, trở thành gương sáng cho mai hậu. Hơn nữa, hiếu thảo với bậc sinh thành thì trên thuận dưới hòa, gia đình yên ấm, nơi nơi ngập tràn tiếng nói cười, cuộc sống hạnh phúc, sum vầy. Đây sẽ là điều kiện và động lực to lớn để mỗi cá nhân phát huy sức mạnh nội tại, trở thành những nhân tài dựng xây quê hương, kiến thiết nước nhà. Gia đình là tế bào của xã hội, gia đình hạnh phúc thì đất nước mới phồn vinh, phát triển hơn.

Lòng hiếu thảo không chỉ thu hẹp giữa con cái với cha mẹ mà còn giữa cháu, chắt với ông bà, hậu thế với tổ tiên. Đồng thời, nó cần được đặt trong sự cân bằng, hài hòa với những mối quan hệ khác nhau trong cuộc sống, chẳng hạn như tình phu phụ, tình làng nghĩa xóm, tình yêu nước,..Trong bối cảnh thời đại mới, biểu hiện của chữ hiếu hôm nay sẽ có những xê dịch nhất định, đồng nghĩa với việc có những biểu hiện đã không còn phù hợp. Hiếu thảo không còn là cha mẹ đặt đâu con ngồi đây, không phải là phục tùng và hoàn toàn vâng lời cha mẹ mà đánh mất ước mơ thực sự của bản thân. Sự chuyển giao mới – cũ của những quan niệm, sự biến chuyển của những tư tưởng tiến bộ đã làm cho đạo hiếu rộng mở với muôn vàn biểu hiện phong phú và đa dạng hơn.

Thế nhưng, đáng buồn thay, trên báo đài vẫn đưa tin về những kẻ bất hiếu, bỏ mặc cha mẹ lang thang khắp nơi, đối xử tệ bạc, thậm chí có kẻ còn nhẫn tâm sát hại đấng sinh thành vì những toan tính lợi ích thấp hèn. Song sắt nhà tù là cách trừng phạt phổ biến của pháp luật, nhưng công lý thực sự nằm ở sự dằn vặt, khắc khoải, hối hận muộn màng trước tòa án lương tâm khi đã trót làm việc bại hoại và tội lỗi nhất đời người.

Mỗi cá nhân cần nhận thức sâu sắc rằng lòng hiếu thảo chính là gốc rễ của mọi đức hạnh, là nền tảng làm nên nhân cách con người. Do đó, mỗi chúng ta cần biết trân trọng, quan tâm và sẻ chia với bậc sinh thành: biết chăm ngoan, học tập tốt để cha mẹ yên lòng, phụ giúp công việc gia đình, chăm sóc cha mẹ khi ốm đau, không nói hay làm điều khiến họ buồn lòng. Đồng thời, trong bối cảnh hiện đại, đạo hiếu cần được thể hiện bằng sự lắng nghe, thấu hiểu và đồng hành cùng cha mẹ, để gắn kết gia đình trong tình yêu thương và tôn trọng lẫn nhau. Bên cạnh đó, ta cũng cần phê phán, lên án những biểu hiện bất hiếu, vô ơn, coi nhẹ công lao sinh thành dưỡng dục. Bởi sống trọn vẹn chữ hiếu không chỉ là bổn phận mà còn là cách để mỗi người hoàn thiện nhân cách, trở thành người con tốt trong gia đình và công dân có ích cho xã hội.

Ai rồi cũng sẽ trưởng thành. Rời xa vòng tay êm đềm của cha mẹ để khám phá những bầu trời cao xa vời vợi, tôi hiểu rằng cuộc đời mình đã lật qua trang sách mới – tự lập và mạnh mẽ hơn. Nhưng trên hành trình dấn thân và tiến bước, tình cảm của cha mẹ sẽ luôn là nguồn động lực thôi thúc tôi đứng lên sau thất bại, để tôi không ngừng rèn luyện bản thân, chăm chỉ học tập, trải nghiệm cuộc sống. Mai đây, tôi sẽ đến những nơi họ chưa từng đến, làm những thứ họ chưa từng làm, chinh phục và phá vỡ giới hạn của bản thân, để sau tất cả những chuyến đi xa xôi là hành trình trở về đầy ý nghĩa. Xin được mượn lời thơ xưa để luôn nhắc nhở chính mình rằng:

“Tần tảo sớm hôm mẹ nuôi con khôn lớn,
 Mang cả tấm thân gầy cha che chở đời con.
 Ai còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc,
 Đừng để buồn lên mắt mẹ nghe không!”

Tham khảo bài viết khác tại đây:

Nghị luận xã hội: Sống là nỗ lực vượt thoát khỏi định kiến

Xem thêm: