Bài văn (4 điểm), Nghị Luận Xã Hội, Văn Mẫu

Nghị luận xã hội: Sống là nỗ lực vượt thoát khỏi định kiến

Song la no luc thoat khoi dinh kien

Đối với dạng bài văn nghị luận xã hội về một vấn đề liên quan đến tuổi trẻ, các bạn học sinh ngoài việc đảm bảo cấu trúc của dạng bài còn cần thể hiện được những quan điểm, trải nghiệm cá nhân về vấn đề được đặt ra. 

Với bài văn tham khảo bàn về ý kiến “Sống là một nỗ lực liên tục để vượt thoát mọi định kiến”, Thích Văn học mong rằng các bạn sẽ tích lũy thêm những góc nhìn về định kiến đối với người trẻ; có thêm những cách diễn đạt đặc sắc. Cùng đọc và tham khảo nhé!

Đề bài: Có ý kiến cho rằng: “Sống là một nỗ lực liên tục để vượt thoát mọi định kiến”. Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày ý kiến của anh/chị về định kiến xã hội đối với người trẻ trong thời đại ngày nay. 

Bài làm

Khi bị gọi nhầm tên,

Tôi không nói gì.

Khi ai đó nói rằng, tôi giống người họ đã gặp

– Tôi bỏ đi.

                                  (Vi Thùy Linh)

Không ít lần trong đời, con người ta phải đối diện với những quan niệm, sự so sánh hay sự mặc định nào đó. Nó tựa như cái bóng luôn đeo đuổi chúng ta, nhưng thực chất là rào cản mang tên định kiến cá nhân. Hành trình sống, vì thế, chính là “một nỗ lực liên tục để vượt thoát mọi định kiến”. Đặc biệt, điều đó càng trở nên bức thiết trong thời đại hôm nay – khi người trẻ phải đối mặt với vô vàn định kiến từ xã hội.

Vốn dĩ, “định kiến” là những quan niệm, sự đánh giá đã trở thành một khuôn mẫu, hình thành từ lâu trong suy nghĩ của một nhóm người. Những suy nghĩ đó không dựa trên cơ sở thực tế, mà được nhìn nhận bởi cảm tính chủ quan. Thế nhưng “sống là một nỗ lực liên tục để vượt thoát khỏi mọi định kiến trong mình”, con người sau cùng luôn cần nỗ lực để những đánh giá sai lệch, áp đặt đấy không chi phối hành trình sống của riêng mình; dũng cảm khẳng định giá trị bản thân bằng tri thức, hành động và nhân cách. Như vậy, sống đúng nghĩa là hành trình nỗ lực vượt thoát khỏi định kiến xã hội và rào cản bên trong mình. Những người trẻ – thế hệ tiên phong càng cần mạnh mẽ bước ra khỏi những ràng buộc vô hình để tỏa sáng rực rỡ với niềm kiêu hãnh riêng mình.

Trong xã hội hiện đại, người trẻ vẫn phải đối diện với không ít định kiến từ các thế hệ đi trước. Họ thường bị xem là thiếu kinh nghiệm sống, thiếu sự từng trải nên không thể tự đưa ra những quyết định đúng đắn cho cuộc đời mình. Thậm chí, đôi khi, người trẻ không được quyền lựa chọn cuộc sống của chính mình, mà bị áp đặt theo cách “cha mẹ đặt đâu, con ngồi đấy”. Bên cạnh đó, họ còn bị gắn mác là “thế hệ yếu đuối”, dễ dàng nản lòng, buông xuôi khi gặp thử thách, dẫu cho chúng đang sống trong điều kiện vật chất tốt hơn và có nhiều cơ hội phát triển hơn các thế hệ trước. Tuy nhiên, trên thực tế, không ít người trẻ ngày nay đã và đang nỗ lực để vượt qua những định kiến ấy. Thay vì đi theo những con đường định sẵn, họ chọn sống thật với bản thân – từ cách ăn mặc, phong cách sống đến những lựa chọn riêng trong cuộc sống cá nhân. Họ dũng cảm theo đuổi nghề nghiệp mà họ đam mê, dù con đường ấy có thể không được sự ủng hộ từ gia đình hay xã hội. Họ không ngừng trau dồi kỹ năng, học hỏi và phát triển bản thân để chứng minh rằng tuổi trẻ không đồng nghĩa với nông nổi hay kém cỏi. 

Cũng giống như cách loài cá chép vượt Vũ Môn để hóa thành rồng – biểu tượng của sức mạnh và thành công, cuộc sống của con người luôn là một hành trình “nỗ lực vươn lên vượt thoát mọi định kiến”, để được là chính mình, được tự do theo cách của riêng mình. Trên hành trình ấy, nếu mỗi chúng ta dũng cảm đi ngược lại những quy tắc, định kiến và kỳ vọng từ xã hội, ta sẽ không còn cảm thấy ngột ngạt, bí bách. Và chính trong những nỗ lực vươn lên, ta tìm thấy sức mạnh tiềm ẩn của bản thân mình. Đồng thời, mỗi cá nhân sẽ được tôi rèn bản lĩnh, sự kiên cường trong quá trình theo đuổi con đường và lựa chọn của riêng mình. Việc không ngừng “vượt thoát” khỏi những định kiến, niềm tin cố hữu sẽ đưa người trẻ đến những bầu trời mới, giúp họ mở rộng tầm nhìn, biết nhìn nhận bản thân, những người xung quanh và cuộc sống một cách toàn diện, đa chiều.  Khi ấy, họ có thể tận dụng trọn vẹn những cơ hội mà cuộc sống hiện đại mang lại (trong môi trường học tập, sự phát triển của công nghệ,…) trong quá trình phát triển bản thân. Khi đó, mỗi cá nhân sẽ là một nhân tố triển vọng để xã hội hướng tới sự văn minh, bình đẳng và dân chủ hơn. 

Chính sự dấn thân, bản lĩnh và khát vọng sống có ý nghĩa đã giúp người trẻ từng bước phá bỏ những khuôn mẫu cũ kỹ, khẳng định vị trí và giá trị của mình trong xã hội hiện đại. Nguyễn Ngọc Phúc Tiên – nữ sinh viên của trường đại học VinUni đã vượt qua những định kiến giới trong ngành kỹ thuật, chứng minh khoa học không có giới hạn đối với những ai dám đam mê và nỗ lực. Với giải thưởng “Nữ sinh Khoa học – công nghệ Việt Nam”, bước đột phá trong lĩnh vực bán dẫn với phát minh cảm biến trở kháng, cô đã vượt qua được những ánh mắt nghi ngờ và khẳng định phụ nữ hoàn toàn có thể thành công trong các ngành công nghệ tiên tiến. Thật vậy, không có người trẻ nào tầm thường, chỉ có những cá nhân phi thường đang nỗ lực vượt thoát khỏi vỏ học mang tên “nhạt nhoà” và “không thể”. 

Thế nhưng, trong dòng chảy của xã hội hiện đại, không phải người trẻ nào cũng dám bước ra khỏi khuôn mẫu, định kiến để sống đúng với phiên bản của mình. Họ lựa chọn sống theo những gì mà người khác sắp đặt, từ con đường học tập, sự nghiệp cho đến lối sống, cách suy nghĩ. Họ chấp nhận để người khác quyết định vì sợ áp lực, sợ bị phán xét, hoặc đơn giản vì chưa đủ dũng khí để nói lên tiếng nói nội tâm. Những người như vậy sẽ dễ dàng đánh mất chính mình, trở nên mờ nhạt và sống một cuộc đời thiếu đam mê, mục tiêu thực sự. Tuy nhiên, vượt qua định kiến cũng không đồng nghĩa với việc làm những điều nổi loạn, khác người chỉ để chứng tỏ cái tôi. Việc phá bỏ định kiến đòi hỏi sự kiên trì, bền bỉ trong việc khẳng định năng lực và giá trị bản thân một cách có trách nhiệm, văn minh.

Người trẻ cần hiểu rằng, định kiến không phải là thứ chi phối cuộc sống mà là thử thách cần vượt qua. Thay vì chạy theo kỳ vọng người khác hoặc chống đối một cách tiêu cực, ta hãy bắt đầu bằng việc lắng nghe chính mình, hiểu rõ mong muốn, đam mê, điểm mạnh… để từ đó đưa ra lựa chọn đúng đắn. Sự tự tin, bản lĩnh và lòng kiên định sẽ là hành trang quan trọng giúp mỗi người trẻ vững bước trên con đường đã chọn, bất chấp những lời phán xét hay nghi ngờ từ bên ngoài. Đồng thời, việc không ngừng học tập, rèn luyện và phát triển bản thân cũng là cách hiệu quả nhất để khẳng định giá trị cá nhân, khiến những định kiến dần trở nên lỗi thời. Bên cạnh đó, xã hội – đặc biệt là gia đình và nhà trường – cũng cần có cái nhìn cởi mở hơn, tạo điều kiện để người trẻ được tự do khám phá, lựa chọn và phát triển theo cách riêng. Chỉ khi người trẻ được sống thật với chính mình và được xã hội tôn trọng, lắng nghe, thì những định kiến mới thực sự có thể bị xóa bỏ.

“Tôi đã nhìn mình trong gương cả khi khóc khi cười

Bất cứ lúc nào trên sân khấu cuộc đời

Tôi vẫn là diễn viên tồi

Bởi tôi không bao giờ hoá trang để nhập vai người khác!”

“Vai của người khác” chưa bao giờ là hình mẫu lý tưởng trong cuộc đời này. Thực chất, con người bạn, cái tôi của riêng bạn mới chính là giá trị cốt lõi làm nên sự khác biệt và ý nghĩa sống. Hãy mạnh mẽ bước ra khỏi chiếc mặt nạ xã hội, sống thật – dù đôi khi vụng về, không hoàn hảo – nhưng đó mới là cách bạn tự viết nên vai diễn độc nhất vô nhị cho cuộc đời mình.

Tham khảo bài viết khác tại đây:

NLXH – Thuyết phục người khác từ bỏ thói quen thức khuya

Xem thêm: