Kỹ năng làm bài, Tri thức Ngữ văn

Lưu ý diễn đạt phần đọc hiểu trong bài thi Chuyên môn Ngữ văn

Luu y dien dat phan doc hieu trong bai thi chuyen Van

Hiểu đúng mà viết chưa khéo vẫn có thể mất điểm đáng tiếc! 

Trong đề thi Chuyên môn Ngữ văn, phần Đọc hiểu không chỉ kiểm tra khả năng nắm bắt văn bản mà còn đánh giá cách bạn diễn đạt tư duy bằng ngôn ngữ viết. Một câu trả lời vòng quanh, lan man, cảm tính rất dễ khiến người chấm hụt hẫng, dù bạn hiểu bài. Trong bài viết ngày hôm nay, hãy cùng Trạm văn điểm lại những lưu ý quan trọng để viết phần Đọc hiểu thêm sắc sảo, logic, ghi điểm trong lòng người đọc bạn nhé!

1. Đọc hiểu trong bài thi Chuyên khác gì so với đề thi thường?

Trong bài thi Chuyên môn Ngữ văn, phần Đọc hiểu không chỉ dừng ở việc xác định phương thức biểu đạt, tìm biện pháp tu từ hay nêu nội dung chính. Mà quan trọng hơn: học sinh cần phân tích, đánh giá, liên hệ mở rộng với một lối viết logic – chặt chẽ – sâu sắc.

Đây là “địa hạt” để người chấm đánh giá:

  • Khả năng sử dụng ngôn ngữ sắc sảo, linh hoạt.
  • Năng lực tư duy độc lập
  • Khả năng trình bày nhận định mang tính cá nhân có sức thuyết phục.

Vì vậy, nếu diễn đạt rời rạc, cảm tính, thiếu cấu trúc, bạn sẽ mất điểm đáng tiếc, dù tư duy không sai.

2. Những lỗi diễn đạt thường gặp khiến học sinh mất điểm

– Diễn đạt cảm tính, mơ hồ

Ví dụ: Tình yêu thương là một điều gì đó rất đẹp đẽ, ai cũng cần có, ai cũng nên có và nếu không có nó thì con người sẽ rất buồn.

– Lạm dụng từ ngữ sáo mòn, lặp ý , lặp từ 

Ví dụ: Thanh niên là chủ nhân tương lai của đất nước. Thanh niên cần sống có trách nhiệm. Thanh niên cần có trách nhiệm với bản thân và xã hội.

– Viết thiếu chủ – vị, câu vụn vỡ 

Ví dụ: Vì những điều đó. Khiến chúng ta cần phải suy nghĩ.

– Không biết chuyển đoạn, kết nối ý

Ví dụ: Gia đình là nơi nuôi dưỡng tâm hồn. Mỗi người đều cần một mái ấm. Tình yêu thương giúp con người trưởng thành. Sống có trách nhiệm là điều cần thiết.

– Viết theo cảm hứng, thiếu cấu trúc

Ví dụ: Em thấy sống đẹp là sống tốt, biết giúp đỡ người khác. Mỗi ngày trôi qua em đều muốn làm điều gì đó tốt đẹp. Vì như vậy có lẽ cuộc sống sẽ ý nghĩa hơn. Có người nói sống đẹp là hy sinh, em không chắc. Nhưng em vẫn nghĩ sống đẹp là điều nên làm.

3. Hậu quả khi mắc lỗi diễn đạt

– Lập luận không rõ ràng, thiếu chiều sâu trong phân tích

– Làm bài viết kém ấn tượng, không nổi bật tư duy

– Gây khó hiểu, làm gián đoạn mạch lập luận

– Bài làm thiếu tính logic, không mạch lạc

4. Khắc phục  diễn đạt như thế nào để “ghi điểm” trong phần Đọc hiểu đề thi Chuyên?

– Dùng từ ngữ chính xác, trả lời gọn gàng

Ví dụ: Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ là biểu cảm.

– Sử dụng ngôn ngữ linh hoạt:

“Chi tiết này gợi nên…”; “Tác giả khéo léo sử dụng biện pháp… thông qua hình ảnh….nhằm…” “Hình ảnh ẩn dụ không chỉ có giá trị biểu cảm mà còn gợi chiều sâu ý niệm về…”; “Liên hệ đến hiện thực cuộc sống, ta càng nhận ra…”

– Nắm rõ các bước triển khai của một số dạng câu hỏi như nêu ý nghĩa của hình ảnh, tìm và nêu tác dụng của biện pháp tu từ,..

– Với câu hỏi liên hệ/mở rộng cần dẫn dắt ngắn gọn → phân tích trọng tâm → kết luận tư tưởng.

Ví dụ: “Từ hình ảnh người mẹ trong văn bản, em nghĩ đến sự hi sinh thầm lặng của những người phụ nữ trong đời sống hôm nay – những người luôn yêu thương và lùi lại để con cái tiến bước.”

– Luôn đọc lại câu văn/đoạn văn mình viết xem đã đúng trọng tâm chưa? đủ lập luận chưa? có đầy đủ cấu trúc và ngữ pháp không?

Tham khảo các bài viết khác tại đây:

Tổng hợp các kiểu câu hỏi đọc hiểu thường gặp ở các thể loại

Xem thêm: