Nghị Luận Văn Học, Thi học sinh giỏi

Hình ảnh người mẹ trong bài thơ “Mẹ và quả” – Nguyễn Khoa Điềm

Hinh anh nguoi me trong bai tho Me va qua

Bài thơ Mẹ và quả của Nguyễn Khoa Điềm là một khúc ca dịu dàng, chan chứa tình mẹ và nỗi biết ơn sâu sắc của người con. Trong bài viết này, Thích Văn học sẽ cùng các bạn cảm nhận hình ảnh người mẹ qua góc nhìn của nhân vật trữ tình “tôi” – người con đã trưởng thành từ bàn tay lao động, hy sinh và yêu thương của mẹ. Qua từng vần thơ giản dị mà xúc động, ta nhận ra vẻ đẹp của tình mẫu tử thiêng liêng, của người mẹ Việt Nam tảo tần, âm thầm nuôi con khôn lớn.

Đề bài

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh người mẹ qua cảm nhận của nhân vật trữ tình “tôi” trong bài thơ sau:

Mẹ và quả

Những mùa quả mẹ tôi hái được

Mẹ vẫn trông vào tay mẹ vun trồng

Những mùa quả lặn rồi lại mọc

Như mặt trời, khi như mặt trăng.

Lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên

Còn những bí và bầu thì lớn xuống

Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn

Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi.

Và chúng tôi, một thứ quả trên đời

Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái

Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi

Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?

                                                                    (Mẹ và quả, Nguyễn Khoa Điềm, NXB Văn học, 2012)

Bài làm:

Hình tượng nghệ thuật là linh hồn của tác phẩm – nơi gửi gắm những tâm tư, tình cảm sâu kín của người nghệ sĩ. Trong bài thơ “Mẹ và quả” của Nguyễn Khoa Điềm, hình tượng người mẹ được khắc họa thấm đượm những trăn trở, suy tư của nhà thơ về tình mẫu tử. Dưới cảm nhận của tôi, người mẹ hiện lên như mạch nguồn âm thầm nuôi dưỡng sự sống, là biểu tượng của đức hi sinh và tình yêu thương vô tận. Nghĩ về mẹ, “tôi” trước hết cảm nhận sâu sắc vẻ đẹp của một người phụ nữ suốt đời lam lũ, cần mẫn gieo trồng và vun vén cho những mùa quả trĩu nặng, bất chấp bao nhọc nhằn của tháng năm. Hình ảnh “những mùa quả lặn rồi lại mọc” cùng với sự “lớn xuống” của “bí và bầu”, sự “lớn lên” của “lũ chúng tôi” đã làm nổi bật bước đi của thời gian, ánh chiếu giọt mồ hôi lao nhọc cần cù của một sự lao động bền bỉ, trường kì trong con người mẹ. Người phụ nữ ấy suốt một đời đã miệt mài vun trồng những mùa quả, chăm sóc và nuôi nấng con khôn lớn. Bên cạnh đó, người mẹ còn được tái hiện với đức hy sinh âm thầm, lặng lẽ qua hai câu thơ “Chúng mang dáng giọt mồ hôi mặn/Rỏ xuống lòng thầm lặng mẹ tôi.” Mẹ chịu thương chịu khó, vất vả sớm hôm nhưng chưa một lần mẹ thở than, trách móc. Giọt mồ hôi của mẹ đã âm thầm thấm vào đất, vào quả, vào từng bước trưởng thành của những đứa con thơ. Viết về mẹ với tất cả niềm kính trọng và xúc động khôn nguôi, “tôi” không khỏi hoảng sợ khi nghĩ đến một ngày “bàn tay mẹ mỏi” mà “mình vẫn còn một thứ quả non xanh”. Hình ảnh ẩn dụ “bàn tay mẹ mỏi” gợi sự già yếu của mẹ, đồng thời tượng trưng cho sự hữu hạn của kiếp người, gián tiếp gợi nhắc về cái chết. Còn “thứ quả non xanh” lại là biểu tượng cho sự non nớt, thiếu chín chắn của con. Con lo sợ một ngày mẹ đã gần đất xa trời mà con lại chưa kịp đền đáp, báo hiếu cho mẹ. Cả bài thơ, như vậy, đã thể hiện tình yêu thương và sự biết ơn vô hạn của con dành cho người mẹ kính yêu của mình. Để làm nổi bật hình ảnh người mẹ và bộc lộ cảm xúc của nhân vật trữ tình, nhà thơ đã sử dụng thành công thể thơ tự do, ngôn ngữ, hình ảnh thơ giản dị, gần gũi mà giàu tính biểu tượng, cùng các biện pháp tu từ đặc sắc như liệt kê, so sánh, câu hỏi tu từ,… Qua đó, “Mẹ và quả” đã góp phần giáo dục, nhắc nhở con cái về công lao to lớn của mẹ cha, thúc giục ta vẹn tròn đạo hiếu, sống trọn đạo làm người. 

Tham khảo bài viết khác tại đây:

Cách làm đoạn văn phân tích nhân vật văn học

Xem thêm: