Đề 4 – NLXH: Con người nhìn nhân sinh qua “Người mù cầm đèn”

1

Nghị luận xã hội: “Người mù cầm đèn” 

1. Hình thức nghị luận 

– Đảm bảo hình thức kết cấu 

– Diễn đạt chuẩn mực trong sáng, mạch lạc, sáng tạo. 

2. Nội dung nghị luận

Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo yêu cầu sau 

2.1. Giải thích:

– Bài thơ xoay quanh tâm điểm hình tượng “người mù cầm đèn” và những cuộc đối thoại gợi nhiều suy tư:

• Đối thoại 1 giữa người mù và người nhìn thấy, người nhìn thấy trao cho người mù một ngọn đèn gợi điều phi lí, người mù- không còn có thể nhìn ánh sáng thì cần chi ngọn đèn.  
• Đối thoại 2 mô tả tình huống người đi đường va vào người mù cầm ngọn đèn mà ngọn lửa anh ta đã tắt từ lâu lại hé mở chân lý: người mù- kẻ không còn nhìn thấy ánh sáng ấy cần một ngọn đèn không phải vì anh ta mà để cho chính những người xung quanh.
• Như vậy mượn câu chuyện người mù cầm đèn, mượn cuộc đối thoại giữa ánh sáng và bóng tối giữa kẻ trông thấy và không còn khả năng trông thấy bài thơ gợi những suy tư sâu sắc về cách con người trông – nhìn trong hành trình nhân sinh.  
• Đối thoại 2 mô tả tình huống người đi đường va vào người mù cầm ngọn đèn mà ngọn lửa anh ta đã tắt từ lâu lại hé mở chân lý: người mù- kẻ không còn nhìn thấy ánh sáng ấy cần một ngọn đèn không phải vì anh ta mà để cho chính những người xung quanh.
• Như vậy mượn câu chuyện người mù cầm đèn, mượn cuộc đối thoại giữa ánh sáng và bóng tối giữa kẻ trông thấy và không còn khả năng trông thấy bài thơ gợi những suy tư sâu sắc về cách con người trông – nhìn trong hành trình nhân sinh.  

2.2. Bàn luận:

Thí sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ vấn đề: Về hành trình sở hữu cái đẹp 

• Ánh sáng bên ngoài để dẫn đường như người ta cần ánh lửa rọi đường ban đêm. Ánh sáng bên ngoài là khả năng trông nhìn thực sự bằng tri giác nó có thể giúp con người nhìn thấy những gì cụ thể hữu hình. Nhưng chưa chắc nó đã giúp con người sống cũng như cảm nhận tận cùng, thấu hiểu mọi giá trị của đời sống  

• Nhưng trên hành trình nhân sinh phức tạp điều con người cần hơn cả là khả năng trông nhìn bằng ánh sáng bên trong. Đó là khả năng cảm nhận đời sống bằng trí nghĩ sáng suốt, bằng ngọn lửa của tâm hồn. Thứ ánh sáng này bên trong này có thể giúp những người mù có thể vẫn thấy đường, vẫn tri nhận được đời sống sâu sắc và vị tha, rộng mở. Ngược lại, nếu không có thứ ánh ấy, hay để ngọn lửa lương tri, trí nghĩ mù loà thực sự thì ngay kể những người còn trông thấy bằng mắt thì cũng chỉ như mù mà thôi. 

2.3. Mở rộng, đánh giá:

• Thực ra để sống sâu sắc, rộng lượng và vị tha, con người cần học cách trông nhìn, không chỉ bằng đôi mắt và thứ ánh sáng  trực giác mà còn cần cả đôi mắt và ngọn lửa của trí nghĩ lương tri bên trong.  
• Liên hệ với cuộc sống và nêu bài học cá nhân.