Bài văn (4 điểm), Nghị Luận Xã Hội, Văn Mẫu

NLXH: Con người trong mối quan hệ với tự nhiên

NLXH chu de con nguoi voi tu nhien

Trong Khói trời lộng lẫy, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư từng viết: “Thiên nhiên trả thù con người bằng cách biến mất.” Câu nói gợi lên nỗi ám ảnh sâu sắc về hậu quả của sự tàn phá môi trường và thái độ thờ ơ của con người trước thiên nhiên. Bài viết này của Thích Văn học sẽ giúp bạn khám phá ý nghĩa nhân sinh ẩn sau thông điệp ấy, đồng thời thức tỉnh trách nhiệm bảo vệ môi trường – bảo vệ chính sự sống của loài người.

Đề bài

Trong tác phẩm “Khói trời lộng lẫy”, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư viết: “Con người trừng trị thiên nhiên bằng cách […] hủy hoại nó. Còn thiên nhiên trả thù con người bằng cách nào em biết không? Nó biến mất.”

Theo em, thiên nhiên biến mất có phải là một cách trả thù con người? Hãy viết một bài văn nghị luận trả lời câu hỏi trên. 

Bài làm

Khi trái đất kêu cứu, hàng vạn sinh linh trong tự nhiên đang đối diện với hiểm nguy. Khi trái đất kêu cứu, “lá phổi xanh” của nhân loại cũng đang dần cạn kiệt hơi thở. Thiên nhiên nay khoác lên mình một màu xám xịt, tang thương. Còn con người thì sao? Ta vẫn mải mê xây, phá, và chiếm đoạt, như thể quên rằng chính mình cũng chỉ là một phần nhỏ bé trong thế giới ấy. Trăn trở về vấn nạn này, nhà văn Nguyễn Ngọc Tư đã viết trong tác phẩm “Khói trời lộng lẫy”: “Con người trừng trị thiên nhiên bằng cách […] hủy hoại nó. Còn thiên nhiên trả thù con người bằng cách nào em biết không? Nó biến mất.” Lời văn ấy đã đặt ra một vấn đề đáng suy ngẫm về mối quan hệ của con người với môi trường tự nhiên.

“Thiên nhiên” là không gian sống bao la, nơi hội tụ của cây cối, sông ngòi, đất đai, không khí và muôn loài sinh vật – là nguồn sống thiết yếu nuôi dưỡng sự tồn tại của con người. Thế nhưng, trong mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, dẫu tự nhiên luôn chở che, bảo vệ, đem lại nguồn sống cho con người, thì loài người  vẫn “trừng trị” – phá hủy nó để thỏa mãn tư lợi cá nhân, sự ích kỷ độc hại. Họ tàn phá môi trường, huỷ hoại hệ sinh thái. Họ biến nguồn đất phì nhiêu của tự nhiên thành những mảnh đất chết, biến nguồn nước trong sạch thành nước thải, biến những rừng cây và cánh đồng hoa màu thành đồi trọc cằn cỗi,… Thiên nhiên, với sức mạnh và sự bí ẩn của nó, không nhất thiết phải trả thù theo cách trực diện. Sự “biến mất” của thiên nhiên có thể hiểu là sự suy giảm của sự sống, sự tàn lụi của các loài, và cuối cùng là sự biến mất của chính con người khỏi hành tinh này. Như vậy, câu hỏi “Thiên nhiên biến mất có phải là một cách trả thù con người?” là một vấn đề nhức nhối, đặt ra những suy ngẫm về hệ lụy mà con người sẽ phải gánh chịu khi thiên nhiên bị hủy hoại. Sau cùng, sự biến mất của thế giới tự nhiên chính là cách thiên nhiên đáp trả những hành động hủy diệt của con người đối với nó.

Ngày nay, nhân loại đang đứng trước nguy cơ suy thoái về môi trường. Những cánh rừng xanh – lá phổi của Trái Đất – đang dần biến mất do nạn chặt phá rừng bừa bãi. Sự suy giảm đa dạng sinh học khiến nhiều loài sinh vật bị tuyệt chủng, nhiều cảnh quan thiên nhiên độc đáo biến mất, và nhiều hình thái tự nhiên bị biến dạng nghiêm trọng. Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu với những hiện tượng thời tiết cực đoan đang đe dọa sự sống muôn loài. Bão Yagi đã làm sụp đổ hàng chục toà nhà, hàng trăm cây bật gốc, thiệt hại về người và của. Bão Matmo gây nên gió mạnh cấp cao, mưa lớn, lũ lụt, sạt lở tại các dải đồng bằng, miền núi, vùng trũng thấp. Những thiệt hại từ các cơn bão này không chỉ dừng lại ở con số thống kê, mà còn để lại những nỗi đau tinh thần sâu sắc cho người dân khi biết bao sinh mạng đã nằm lại dưới dòng nước lạnh. Dường như, khi thiên nhiên kêu cứu, đó đồng thời cũng là lúc mà con người phải kêu cứu. Những thực trạng đau lòng này không bắt nguồn đâu xa, mà nảy sinh từ chính hành động thiếu suy nghĩ của con người. Loài người, được xem là bậc tinh anh, nhưng lại chỉ suy xét mặt lợi trước mắt mà bỏ qua hệ lụy dài lâu. Một bộ phận nhân loại vì tham lam, lợi ích vật chất mà hủy hoại thiên nhiên. Thậm chí, một số nơi còn mang quan niệm sai lầm, họ xem thiên nhiên như vật chất sẵn có, mang sứ mệnh phụng sự sự sống nhân loại nên việc khai thác, hưởng lợi từ thiên nhiên là tất yếu. Dần dà, thiên nhiên cũng cạn kiệt như cách con người bào mòn nó.  

Sự “biến mất” của thiên nhiên thực chất là sự “trả thù” lớn nhất bởi thiên nhiên và con người vốn luôn tồn tại trong mối quan hệ tương hỗ với nhau. Thiên nhiên bảo bọc con người, con người sống trong tự nhiên và cần phải vun vén nó.  Thiên nhiên cung cấp lương thực, thực phẩm, dưỡng chất, nguồn thức ăn, nguồn tài nguyên khổng lồ nuôi sống con người. Tài nguyên thiên nhiên là trợ lực không thể thay thế trong nhiều hoạt động kinh tế nhằm nuôi sống và phát triển xã hội loài người. Từ thuở hồng hoang, con người đã phụ thuộc hoàn vào tự nhiên; săn bắt và hái lượm là phương thức kiếm sống cơ bản để sinh tồn. Ngày nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, thịt nhân tạo đã ra đời, nhưng nó không thể thay thế vai trò cốt tử của tự nhiên trong việc bảo vệ an ninh lương thực thế giới. Lúa mì và lúa gạo vẫn là một trong những cây lương thực chính nuôi sống công dân toàn cầu. Hải sản, thủy sản,…cũng trở thành nguồn dinh dưỡng quan trọng không thể thay thế. Để rồi, khi thiên nhiên biến mất, vạn vật mất đi sự cân bằng vốn có, thì cũng là lúc mà con người đang đối mặt với nguy cơ bị đe dọa. Đấy chính là hồi chuông cảnh tỉnh nghiêm khắc của tự nhiên. Bởi lẽ, khi thiên nhiên biến mất, con người cũng mất đi điểm tựa sinh tồn của chính mình.

Thiên nhiên không chỉ đơn thuần là nơi cung cấp những điều thiết yếu cho sự sống, mà còn là chốn bình yên cho tâm hồn mỗi người. Giữa nhịp sống hối hả, nơi con người luôn bị cuốn vào guồng quay công việc, học tập và lo toan, thiên nhiên hiện diện như một liều thuốc chữa lành – dịu dàng và âm thầm. Bởi vậy, khi thiên nhiên biến mất, đấy cũng là lúc tâm hồn con người dần héo mòn, cạn khô. Đó chẳng phải chính là sự trừng phạt lớn nhất hay sao? Không lạ gì khi tỷ lệ người mắc các chứng trầm cảm, lo âu ngày càng gia tăng, nhất là trong giới trẻ. Bởi lẽ họ thiếu một không gian để “thở”, để tĩnh lặng, để kết nối lại với chính mình – điều mà thiên nhiên từng ban tặng miễn phí, nhưng nay đang dần biến mất. Liệu có thực sự đáng khi nhân loại vì chạy theo những lợi ích ngắn hạn mà đánh mất đi người bạn tri kỷ của tâm hồn mình? Thiên nhiên không phải là sinh thể sống như con người, không thể thực hiện kế hoạch “trả thù” với các công cụ, phương tiện, vũ khí tàn bạo nhưng sự vắng mặt của nó đã khiến lòng người trở nên hoang hoải, trống rỗng – một cái giá đắt cho sự nhẫn tâm “trừng trị” một cách vô tội vạ của con người lên tự nhiên.

Thế nhưng, thực chất việc thiên nhiên biến mất chẳng phải là cách nó trừng phạt con người. Thiên nhiên không tấn công chúng ta một cách có chủ đích mà chính con người đang tự đẩy mình vào thảm họa khi không biết sống hài hòa với môi trường tự nhiên. Vì vậy, nói cách khác, thiên nhiên không trả thù con người, mà chính con người đang tự trừng phạt chính mình bằng sự vô minh và tham lam. Bên cạnh đó, con người hôm nay cũng đã phần nào ý thức được tầm quan trọng của việc hòa hợp với tự nhiên, không ngừng sinh trồng và phát triển tự nhiên, hướng tới phát triển kinh tế bền vững. Tuy nhiên, liệu những hành động đó đã đủ mạnh mẽ để chống lại các hành vi tàn phá thiên nhiên hay chưa? Liệu có cần một liệu pháp, một chế tài nào đó, đủ sức tác động vào nhận thức của con người?

Vậy nên, bảo vệ thiên nhiên cũng chính là bảo vệ sự sống của nhân loại. Thiên nhiên không vô tận, do đó sự tàn phá của con người sẽ dẫn đến những hệ quả khó lòng cứu vãn. Từ nhận thức đúng đắn ấy, mỗi người cần bắt đầu bằng những hành động nhỏ nhưng thiết thực: hạn chế sử dụng túi nilon hay các sản phẩm nhựa dùng một lần, trồng thêm cây xanh, tiết kiệm nước và điện… Đặc biệt, ta cần lan tỏa tinh thần sống xanh, sống thân thiện với môi trường tới gia đình, nhà trường và cộng đồng. Không ai quá nhỏ bé để tạo nên sự thay đổi. Một hành động tử tế với môi trường hôm nay chính là món quà dành cho tương lai. Khi con người sống chan hòa với thiên nhiên, thiên nhiên cũng sẽ ôn hòa với con người.

Thiên nhiên chưa bao giờ lên tiếng, nhưng lại dạy con người những bài học đắt giá bằng sự im lặng đầy đáng sợ. Khi con người dừng lại để lắng nghe tiếng gió, tiếng lá, tiếng của đất trời đang dần kiệt quệ, đó cũng là lúc ta hiểu rằng: chúng ta cần ghi nhớ và thực hiện trách nhiệm bảo vệ thiên nhiên. 

Tham khảo bài viết khác tại đây:

Nghị luận xã hội: “Mẹ là trường học vĩ đại nhất của con người”

Xem thêm: