Làm thế nào để viết bàn luận mở rộng một cách sáng tạo trong bài nghị luận xã hội?

Khi tiếp cận với một đề nghị luận xã hội, chúng ta có thể làm bài viết của mình sâu sắc, phong phú hơn theo 3 hướng: phê phán hiện tượng trái ngược, phân biệt khái niệm, mở rộng – nâng cao. Phê phán các hiện tượng trái ngược là hướng tương đối đơn giản và quen thuộc với các bạn, hôm nay, Thích Văn Học xin giới thiệu với các bạn 2 cách triển khai còn lại thông qua ví dụ với đề bài: “Khả năng kỳ diệu nhất của con người đó là có được quyền tự do chọn lựa, chọn lựa một thái độ, chọn lựa một cách sống, một cách nhìn”

Cách 1: Phân biệt khái niệm

Tuy nhiên, cũng cần hiểu rằng “tự do chọn lựa một thái độ, một cách sống, một cách nhìn” không đồng nghĩa với thích gì làm nấy. Bởi khi ấy, những quyết định của con người thực tế đang bị chi phối bởi thứ gọi là “bản năng”. Tôi cho rằng tự do thực sự là khi ta có thể chống lại bản năng để đưa ra một quyết định có lí trí về lựa chọn của mình. Bản năng của con người là luôn lựa chọn những điều dễ dàng, thoải mái, có lợi cho bản thân. Đôi khi bản năng nói rằng chúng ta hãy làm điều này vì nó có lợi cho mình, nhưng ta biết rằng điều đó có hại cho người khác và lựa chọn không làm, đó là quyền tự do lựa chọn một cách sống. Đôi khi bản năng nói rằng chúng ta hãy nghỉ ngơi vì điều này là dễ chịu, nhưng ta biết rằng ta cần có trách nhiệm với những người xung quanh và lựa chọn làm việc, đó là tự do lựa chọn một thái độ. Bởi vậy, tôi cho rằng tự do thực sự không đến từ việc hành động theo bản năng mà ngược lại, đến từ những lựa chọn mà trong đó, ta chống lại sự thôi thúc của bản năng để hành động theo ý chí của mình. Đó chính là tự do tinh thần thực sự.

Cách 2: Bàn luận mở rộng – nâng cao

Quả thực, “Khả năng kỳ diệu nhất của con người đó là có được quyền tự do chọn lựa, chọn lựa một thái độ, chọn lựa một cách sống, một cách nhìn”. Nhưng chọn lựa một thái độ, một cách sống, một cách nhìn như thế nào lại là câu hỏi đáng suy ngẫm. Không giống như loài sói, con người không thể sống cô độc một mình mà luôn tồn tại trong một cộng động, xã hội. Bởi vậy, quyền tự do lựa chọn của chúng ta đôi khi cần có giới hạn. Tự do của một cá nhân không nên và không thể gây hại cho một cá nhân khác hay cho quyền lợi chung của xã hội. Tự do luôn đi kèm với một khuôn khổ. Là một cá thể trong cộng đồng, khi lựa chọn, chúng ta cần cân nhắc đến những yếu tố khác như quyền lợi của người khác, đạo đức xã hội hay cơ bản nhất là pháp luật vậy. Tôi cho rằng đó đều là những yếu tố vô cùng quan trọng để tự do cá nhân không đi vượt ngưỡng. Khi chúng ta biết tôn trọng lợi ích của những cá nhân khác, đó chính là khi chúng ta bảo vệ tự do của bản thân mình bằng cách kiến tạo nên một xã hội có trật tự ổn định. Tôi cho rằng đó đều là những yếu tố vô cùng quan trọng để tự do cá nhân không đi vượt ngưỡng.