Trong quá trình ôn tập chuẩn bị cho kì thi vào 10, dạng bài viết đoạn văn phân tích chủ đề văn bản truyện là dạng bài quan trọng đối với các bạn học sinh. Ở bài viết hôm nay hãy cùng Trạm Văn tham khảo đoạn nghị luận văn học phân tích chủ đề tác phẩm truyện cùng những lưu ý để bài làm trở nên sâu sắc hơn bạn nhé!
Dàn ý chung khi viết đoạn văn 200 chữ phân tích chủ đề tác phẩm truyện
1. Mở đoạn:
– Dẫn dắt, giới thiệu tác giả, tác phẩm
– Giới thiệu chủ đề của tác phẩm/đoạn trích.
2. Thân đoạn:
– Nêu xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm (nếu có)
– Phân tích chủ đề qua một số phương diện:
- Nhan đề
- Sự kiện
- Nhân vật, mối quan hệ giữa nhân vật với hoàn cảnh và với các nhân vật khác
- Chi tiết và mối quan hệ giữa các chi tiết
- Điểm nhìn, ngôi kể, cách kể chuyện
- …..
– Giá trị của chủ đề và sự thể hiện chủ đề trong tác phẩm.
– Tổng kết về nghệ thuật
– Liên hệ, mở rộng (nếu có)
3. Kết đoạn:
– Khẳng định ý nghĩa chủ đề đối với sự thành công của tác phẩm.
– Thông điệp của tác giả, cảm nhận của bản thân.
Ví dụ minh họa
Đề bài: Em hãy viết đoạn văn khoảng 200 chữ phân tích chủ đề của văn bản “Vé xem xiếc”
VÉ XEM XIẾC
Tống Phú Sa
(Lược trích: Chị là người mẹ đơn thân, có đứa con trai 6 tuổi đang học mầm non, chuẩn bị vào lớp 1. Chị bán bánh mì rong để kiếm sống nên cuộc sống của hai mẹ con rất eo hẹp. Thường ngày, chị chỉ đưa con đến gần cổng trường, lặng lẽ đứng nhìn con vào lớp rồi mới đi bán hàng, chiều đến cũng chỉ đứng ngoài cổng đón đợi vì chị sợ các bạn nhỏ của con sẽ cười bộ dạng lếch thếch của người bán hàng rong khiến con chị buồn. Hôm đó là ngày Tốt nghiệp, nên chị phá lệ vào tận lớp đón con. Con chị rất vui vì được mẹ đón, còn vui hơn vì cậu được cô giáo thưởng quà và cho một chiếc vé đi xem xiếc. Tối đó chị đã dẫn con đi xem xiếc)
Hai mẹ con người đàn bà đến sân vận động khi cửa vào đã đông nghẹt người. Thằng bé nhảy chân sáo bên mẹ, thỉnh thoảng nó vượt lên trước, tay giơ cao tấm vé, miệng líu lo:
– Mẹ thấy chưa, đoàn xiếc này là “có nghề” lắm nhá! Người đi xem đông ơi là đông… Không biết bọn thằng Bo, cái Nhím có được đi xem không mẹ nhỉ?
Thằng bé bỗng nhỏ giọng, cầm lấy tay mẹ:
– Vào cổng rồi mẹ nhớ nắm chặt tay con, mẹ nhé! Con sợ mẹ con mình lạc nhau. Cô giáo bảo lạc mẹ là tội nhất…
Người đàn bà nhìn con rưng rưng. Gánh xiếc về quả là một ngày hội lớn của bọn trẻ. Ở đấy, người ta bán vô số đồ chơi và quà ăn vặt của trẻ con. Thằng bé kín đáo nhìn những hình thù ngộ nghĩnh trên những quả bóng bay được bơm tròn căng. Nó lè lưỡi liếm môi khi đi qua hàng bỏng ngô chiên mỡ. Chị vờ như không biết. Chị để mặc dòng nước lặng lẽ chuồi trên khóe mắt.
Dòng người mỗi lúc một đông. Thằng bé dẫn chị vào cửa soát vé. Nó cẩn thận đặt tấm vé thẳng thớm vào tay chị rồi nhanh chân chạy lên trước ngay sát cổng vào, đôi bàn tay nhỏ xíu đưa lên vẫy vẫy:
– Mẹ ơi, con ở đây!
Người đàn bà nhón chân, gật gật đầu rồi lách lên phía trước. Chị nghiêm trang chìa tấm vé xem xiếc mà con trai chị được tặng ở trường mầm non. Anh chàng soát vé bật cười, trả tấm vé cho chị:
– Bà khốt ơi, đây là vé của trẻ con. Mà trẻ con cũng phải có người lớn đi kèm mới được vào! Người lớn muốn vào thì phải sang kia mua vé. Không biết bà ở đâu ra mà “khốt” thế không biết?
Anh chàng soát vé đẩy chị ra. Người đàn bà nghe sống lưng lạnh toát, mồ hôi nhễ trong lần áo ngực. Ôi! Con trai bé bỏng của chị, chị biết phải làm sao đây? Chị lần dây rút, kín đáo đếm lại số tiền trong đạy. Những đồng tiền ít ỏi của chị đủ để mua một tấm vé vào xem xiếc. Nhưng còn ngày mai, ngày kia… chị không biết phải xoay xở thế nào cho cuộc sống của hai mẹ con. Người đàn bà đau đớn nhìn đôi mắt trong veo của con trai đang ngước vào phía trong. Chắc nó sốt ruột muốn nhanh lên ngồi ở hàng đầu để nhìn cho rõ… Lấy hết can đảm, người đàn bà cúi xuống sát tai nó, giọng nghẹn lại:
– Bi ơi, mình về thôi con!
Cổ họng chị tắc nghẽn khi nhìn đôi vai buông thõng, khuôn mặt buồn thiu thắt của thằng bé. Không kìm được, chị ghì lấy nó, đôi dòng nước mắt lặng lẽ rơi:
– Mẹ xin lỗi con, thứ lỗi cho mẹ, con nhé!
Thằng bé day mặt về phía chị, chỉ thoáng chốc, chỉ thoáng chốc thôi, khuôn mặt thằng bé đã ở trạng thái bình thường. Nó chạy trước chị một quãng, nói lớn để chị không thể nhận ra giọng nói đã méo xệch của mình, rằng, mẹ ơi, đoàn xiếc này cũng còn non nghề, ai mà thèm xem, nhỉ, mẹ nhỉ!
Người đàn bà cùng thằng con trai sáu tuổi đi về phía con đường có những ánh đèn. Sau lưng hai mẹ con tiếng loa phóng thanh ra rả về buổi xiếc thú dần chìm trong bóng tối.
(Truyện ngắn hay 2015, Tống Phú Sa, NXB Văn học, 2015, trang 243 – 258)
* Chú thích:
Tống Phú Sa sinh ngày 21 tháng 3 năm 1975 tại Hà Tĩnh. Bà là một nhà giáo, nhà văn có nhiều truyện ngắn đăng trên các báo, tạp chí từ Trung ương đến địa phương. Trang viết của bà đầy chất hiện thực và thấm đẫm tình nhân văn.
Bài làm
Truyện ngắn “Vé xem xiếc” của Tống Phú Sa đã thành công truyền tải sâu sắc chủ đề về tình mẫu tử thiêng liêng. Tác phẩm ca ngợi sự hy sinh cao cả của người mẹ nghèo dành cho con và tình yêu thương, thấu hiểu của con dành cho mẹ. Suốt câu chuyện, ta thấy hình ảnh người mẹ đơn thân vất vả mưu sinh, dù không thể cho con một tuổi thơ đủ đầy nhưng vẫn cố gắng mang lại những điều tốt đẹp nhất cho con. Chi tiết xúc động nhất là khi hai mẹ con đến cổng rạp xiếc, người mẹ đau lòng nhận ra tấm vé miễn phí chỉ dành cho trẻ em, còn mẹ không có tiền để vào cùng. Đứng trước lựa chọn giữa niềm vui của con và miếng cơm manh áo trong những ngày tới, mẹ ngần ngại xin lỗi đứa con trai. Dù buồn, cậu bé Bi vẫn không trách mẹ mà cố tỏ ra mạnh mẽ, ngoan ngoãn, dấu đi cảm xúc của bản thân. Cậu bé hiểu chuyện an ủi mẹ bằng câu nói thể hiện sự chín chắn: “Đoàn xiếc này cũng còn non nghề, ai mà thèm xem, nhỉ, mẹ nhỉ!”. Bằng cách xây dựng nhân vật chân thực thông qua lời nói, hành động cùng với cốt truyện tự nhiên, tác giả đã thể hiện rõ chủ đề của tác phẩm. Qua đó, truyện ca ngợi tình mẫu tử và sự hiểu chuyện của con trẻ, nhắc nhở ta trân trọng tình cảm gia đình, nơi hạnh phúc không nằm ở vật chất mà ở sự yêu thương, sẻ chia.
Lưu ý khi làm bài viết đoạn văn 200 chữ phân tích chủ đề của tác phẩm truyện
- Xác định chính xác chủ đề của câu chuyện bằng cách đọc kỹ bản văn và rút ra thông điệp chính mà tác giả muốn truyền tải.
- Không nên kể lại toàn bộ nội dung câu chuyện mà cần chọn những vấn đề nổi bật để làm rõ chủ đề. (Ví dụ trong truyện ngắn “Vé xem xiếc”: chi tiết người mẹ đau đớn khi không đủ tiền mua vé cho con, hay câu nói an ủi mẹ của bé Bi)
- Liên hệ và rút ra bài học từ câu chuyện.
- Duy trì mạch cảm xúc và giọng văn phù hợp trong quá trình phân tích.
- Bài làm cần có bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ.
Tham khảo các bài viết khác tại đây:
Dàn ý đoạn Nghị luận văn học phân tích, cảm nhận chi tiết truyện
Xem thêm:
- Lớp văn cô Ngọc Anh trực tiếp giảng dạy tại Hà Nội: Tìm hiểu thêm
- Tham khảo sách Chuyên đề Lí luận văn học phiên bản 2025: Tủ sách Thích Văn học
- Tham khảo bộ tài liệu độc quyền của Thích Văn học siêu hot: Tài liệu
- Đón xem các bài viết mới nhất trên fanpage FB: Thích Văn Học