Đề 35 – NLXH: Thông điệp từ bài thơ “Cỏ hoa cần gặp”

De 35 - NLXH: Thong diep tu bai tho "Co hoa can gap"

Bài thơ Cỏ hoa cần gặp của Đỗ Trung Quân gợi mở những suy tư sâu xa về đời sống tinh thần và cảm xúc con người. Qua hình ảnh vầng trăng, đá tảng, nhà thơ khiến ta chợt lắng lòng nhìn lại những đổi thay trong tâm hồn. Thông điệp từ bài thơ không chỉ gợi khoái cảm tinh thần mà còn phản ánh chiều sâu thẩm mĩ mà người đọc có thể cảm nhận được.

Thích Văn Học sẽ cùng bạn khám phá những tầng nghĩa ẩn sau câu chữ, để hiểu rõ hơn về cái đẹp trong thơ ca và trong chính chúng ta.

Đề bài:

Anh sợ vật giá leo thang nhưng cũng lo vầng trăng không mọc nữa đêm rằm 

Hay sợ trăng đã mọc rồi mà đầu anh vẫn cúi 

Bởi trái tim mình đã thành đá tảng rêu phong. 

(Trích Cỏ hoa cần gặp, Đỗ Trung Quân, thivien.net) 

Thông điệp sâu sắc nhất mà anh/ chị nhận được từ những câu thơ trên. 

Đáp án và thang điểm

CâuNội dungĐiểm 
 

1

 

Nghị luận xã hội

8,0

I. Hình thức, kĩ năng 

1,0 
Đáp ứng yêu cầu một bài văn nghị luận xã hội 0,5 
Trình bày vấn đề một cách khoa học, hấp dẫn  0,5 

II. Nội dung: 

Thông điệp sâu sắc nhất mà anh/ chị nhận được từ những câu thơ của Đỗ Trung Quân 

7,0 
1. Giải thích ý nghĩa của các câu thơ để rút ra thông điệp 
1,0 
– Cắt nghĩa, lí giải các từ ngữ, hình ảnh quan trọng trong đoạn thơ: 

  • Vật giá leo thang: đời sống vật chất ngày một khó khăn.
  • Vầng trăng không mọc nữa đêm rằm: sự biến mất của cái đẹp, sự thiếu vắng những giá trị tinh thần.
  • Trăng đã mọc mà đầu anh vẫn cúi: Cái đẹp đã hiển hiện nhưng con người không nhận ra, không còn biết run rẩy trước cái đẹp, không có khả năng cảm nhận đời sống trong sự bất ngờ, mới mẻ, hồn nhiên.
  • Trái tim đã thành đá tảng rêu phong: trái tim thờ ơ, vô cảm 

– Thông điệp sâu sắc: Dựa vào phần cắt nghĩa, lí giải các từ ngữ, hình ảnh trên đây, thí sinh có thể rút ra một trong số các thông điệp sau: 

  • Ý nghĩa của đời sống không chỉ được đo bằng chiều kích vật chất mà còn được đo bằng chiều kích tinh thần, khả năng phát hiện và cảm nhận cái đẹp. Con người quan tâm tạo dựng những giá trị vật chất nhưng cũng cần bồi đắp những giá trị tinh thần, những khoái cảm thẩm mĩ, kết hợp hài hòa giữa nhu cầu thực tiễn và nhu cầu thẩm mĩ.
  • Tình trạng vật giá leo thang có thể khiến trái tim con người thành đá tảng rêu phong, ngăn cản sự mơ mộng, tưởng tượng và khả năng run rẩy trước cái đẹp thuần khiết – một năng lực rất nhân tính của con người. Vì vậy, cần không ngừng nuôi dưỡng khả năng ngạc nhiên trước đời sống để có thể phát hiện ra các trạng thái thẩm mĩ của thế giới, có thể nhìn thế giới trong sự tươi mới, bất ngờ.
  • Sự khốc liệt nhất của đời sống không phải ở chỗ con người bị đẩy vào hoàn cảnh đói nghèo, khó khăn về vật chất mà là không tìm thấy được những khoái cảm tinh thần. Nhiều khi nhờ có những khoái cảm tinh thần mà ta được sống như một con người, có thể vượt lên trên hoàn cảnh. 

(Có thể chấp nhận các thông điệp khác, song phải dựa vào nội dung đoạn thơ và có sức thuyết phục) 

0,5 

 

 

 

 

 

 

0,5 

2. Bàn luận về thông điệp sâu sắc nhất mà anh/ chị nhận được 
4,5 
Từ nhận thức và những trải nghiệm riêng, thí sinh có thể bày tỏ suy nghĩ của bản thân về thông điệp sâu sắc nhất mà mình nhận được từ đoạn thơ. Sự bàn luận cần hướng tới các thao tác sau: 0,75 
– Đưa ra các lí lẽ để lí giải sự sâu sắc, đúng đắn của thông điệp được rút ra. 1,5 
– Nêu và phân tích được một số dẫn chứng để làm rõ thông điệp được rút ra. 1,5 
– Liên hệ với thực tế đời sống hôm nay để mở rộng, bổ sung cho thông điệp. 0,75 
3. Bài học nhận thức và hành động 1,5 
 – Cần có nhận thức và thái độ đúng đắn về việc theo đuổi những giá trị vật chất và bồi dưỡng đời sống tinh thần, khả năng phát hiện và cảm nhận cái đẹp. Vì “không có bài kiểm tra nào về đạo đức lại đáng tin cậy hơn thông qua cách con người ta ứng xử với cái đẹp” (Henry David Thoreau). 0,75
 – Định hướng hành động cho bản thân để hướng tới một cuộc sống ý nghĩa và tốt đẹp. 0,75

Tham khảo đáp án đề Nghị luận văn học số 35 tại đây:

Đề 35 – NLVH: Thi sĩ biết ưu tư trằn trọc một đời thơ?

Xem thêm: