Ở bài viết này, Thích Văn học gửi đến bạn những thông tin về một số hiện tượng tự nhiên nhằm phục vụ cho bài Nghị luận xã hội – dạng bài thuyết minh nhé!
1. Thủy triều
Khái niệm: Thủy triều là hiện tượng dao động thường xuyên, có chu kỳ của các khối nước trong các biển và đại dương.
Nguyên nhân:
- Lực hấp dẫn giữa Mặt Trăng và Mặt Trời: Cả Mặt Trăng và Mặt Trời đều tác động lực hấp dẫn lên Trái Đất. Thế nhưng lực hấp dẫn của Mặt Trăng lớn hơn, chiếm khoảng ⅔ tổng lực hấp dẫn tác động đến Trái Đất. Lực này khiến thủy quyển kéo cao lên và tạo thành một hình elip có đỉnh nằm trực diện với Mặt Trăng (còn được gọi là miền nước lớn thứ nhất).
- Lực ly tâm khi Trái Đất xoay quanh trục: Lực ly tâm tác động khiến thủy quyển phình ra và tạo thành hình elip có đỉnh thứ hai nằm đối diện với miền nước lớn thứ nhất, đỉnh này được gọi là miền nước lớn thứ hai.
- Trọng lực và lực thủy triều: Lực hấp dẫn từ Mặt Trời và Mặt Trăng tạo thành lực thủy triều, cùng với đó trọng lực chính là nguyên nhân chính tạo thành triều cường khiến có bề mặt của nước biển phình ở phía gần và xa Mặt Trăng nhất. Trái Đất xoay khiến lực thủy triều tác động và tạo thành đợt sóng thủy triều, khiến cho nước biển dâng lên và xuống theo chu kỳ trong ngày.
2. Mưa đá
Khái niệm: Nước mưa đông tụ thành những tảng đá, cục băng có đa dạng kích thước, hình dáng và rơi xuống được gọi là mưa đá. Hiện tượng này bị ảnh hưởng bởi các đám mây giông gây ra, các đợt Frông lạnh cực mạnh tràn về nhanh. Kích thước của mưa đá khoảng 5mm đến hàng chục cm.
Nguyên nhân: Do sự bất ổn định trong không khí giữa luồng khí hậu lạnh và nóng gặp nhau. Khi các đám mây gần mặt đất được các luồng không khí bốc lên cao thì phần trên của mây thường ở nhiệt độ dưới -20 độ C, khiến cho rất nhiều hơi nước trong mây biến thành những hạt băng nhỏ.
3. Nhật thực
Khái niệm: Nhật thực là hiện tượng xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời trên cùng một đường thẳng. Quan sát từ Trái Đất, lúc đó Mặt Trời bị che khuất hoàn toàn hay một phần bởi Mặt Trăng.
Nguyên nhân: khi Mặt trăng di chuyển vào giữa đoạn thẳng nối bởi Trái đất và Mặt trời. Mặt trăng có thể che một phần hoặc toàn bộ ánh sáng từ Mặt trời, tạo ra một cái bóng lớn tối trên một số nơi trên Trái đất.
4. Nguyệt thực
Khái niệm: Nguyệt thực là một hiện tượng thiên văn hiếm gặp. Đó là khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng thẳng hàng hoặc xấp xỉ thẳng hàng với nhau. Lúc này, một phần hoặc toàn bộ Mặt Trăng sẽ bị che khuất khỏi Mặt Trời bởi Trái Đất.
Nguyên nhân:
- Do sự sắp xếp thẳng hàng của Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng.
- Trái Đất quay quanh Mặt Trời: Trái Đất không ngừng chuyển động quanh Mặt Trời, tạo ra một vùng bóng tối và bóng nửa tối phía sau.
- Mặt Trăng quay quanh Trái Đất: Mặt Trăng cũng quay quanh Trái Đất trên quỹ đạo riêng của nó.
- Thẳng hàng: Khi Mặt Trăng đi vào vùng bóng tối hoặc bóng nửa tối của Trái Đất, hiện tượng nguyệt thực sẽ xảy ra.
5. Động đất
Khái niệm: Động đất là hiện tượng rung chuyển đột ngột của vỏ Trái Đất, gây ra bởi sự giải phóng năng lượng tích tụ bên trong Trái Đất. Năng lượng này được giải phóng dưới dạng sóng địa chấn, lan truyền qua các lớp đất đá và gây ra các rung động mà chúng ta cảm nhận được.
Nguyên nhân: Nguyên nhân chính gây ra động đất là do sự dịch chuyển của các mảng kiến tạo. Trái Đất không phải là một khối đá liền mạch mà được chia thành nhiều mảng kiến tạo lớn nhỏ khác nhau.
- Sự va chạm và tách rời của các mảng: Khi các mảng kiến tạo va chạm vào nhau, chúng có thể bị đẩy lên tạo thành núi, hoặc chèn ép vào nhau gây ra áp lực lớn. Khi áp lực này vượt quá giới hạn chịu đựng của đá, các lớp đá sẽ bị vỡ và gây ra động đất. Tương tự, khi các mảng tách rời nhau, chúng cũng tạo ra các vết nứt và gây ra động đất.
- Đứt gãy địa chất: Đứt gãy là những vết nứt lớn trong lớp vỏ Trái Đất. Khi các lớp đá hai bên đứt gãy di chuyển đột ngột, chúng gây ra động đất.
- Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khác gây ra động đất, tuy nhiên ít phổ biến hơn:
- Hoạt động núi lửa: Các vụ phun trào núi lửa cũng có thể gây ra động đất do áp lực khí gas và magma bên trong núi lửa.
- Sụt lún: Sụt lún của các hang động hoặc mỏ có thể gây ra động đất cục bộ.
- Các hoạt động của con người: Một số hoạt động của con người như xây dựng các công trình lớn, khai thác mỏ, thử nghiệm hạt nhân… cũng có thể gây ra động đất, nhưng thường có cường độ nhỏ và phạm vi hẹp.
6. Núi lửa phun trào
Khái niệm: Núi lửa phun trào là hiện tượng địa chất xảy ra khi magma (đá nóng chảy) từ bên trong Trái Đất phun trào lên bề mặt, mang theo các chất khí, tro bụi và dung nham. Quá trình này thường đi kèm với các hiện tượng như động đất, sóng thần và khí độc, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho môi trường và con người.
Nguyên nhân: Nguyên nhân chính gây ra hiện tượng núi lửa phun trào là do áp suất bên trong Trái Đất tăng cao. Cụ thể:
- Magma tích tụ: Sâu bên trong Trái Đất, magma liên tục được sinh ra và tích tụ lại, hình thành những hồ magma – thực ra chính là lượng đá bị nóng chảy do nhiệt độ bên dưới bề mặt Trái đất rất nóng. Khi lượng magma quá nhiều, áp suất bên trong tăng lên rất lớn.
- Khe nứt và lỗ hổng: Các khe nứt và lỗ hổng trong vỏ Trái Đất tạo ra những con đường cho magma di chuyển lên trên.
- Khí ga: Magma chứa nhiều khí ga. Khi áp suất tăng cao, các khí ga này sẽ nở ra và tạo ra một lực đẩy mạnh mẽ, đẩy magma lên bề mặt.
Tham khảo những bài viết liên quan:
Nghị luận xã hội: Thắp sáng ngọn lửa cho người trẻ
Nghị luận xã hội: Thuyết minh bài ca dao “Muối ba năm muối đang còn mặn”
Nghị luận xã hội: Tự mình làm nên cuộc sống
Xem thêm:
- Lớp văn cô Ngọc Anh trực tiếp giảng dạy tại Hà Nội: Tìm hiểu thêm
- Tham khảo sách Chuyên đề Lí luận văn học phiên bản 2024: Tủ sách Thích Văn học
- Tham khảo bộ tài liệu độc quyền của Thích Văn học siêu hot: Tài liệu
- Đón xem các bài viết mới nhất trên fanpage FB: Thích Văn Học
