Đề 31 – NLVH: Thơ không phải là nội tâm mà là nhịp điệu nội tâm

2 

Nghị luận văn học                            

I. Yêu cầu về kĩ năng 

– Có kĩ năng viết bài văn nghị luận văn học, biết huy động các kiến thức lí luận, kiến thức về tác giả, tác phẩm để làm bài.  

– Vận dụng tốt các thao tác lập luận; lí lẽ xác đáng; trình bày khoa học; văn viết có cảm xúc, giọng điệu riêng; diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, đặt câu. 

II. Yêu cầu về kiến thức 

Thí sinh có nhiều cách trình bày khác nhau song cần đạt được những nội dung cơ bản sau: 

1. Giải thích 

– “Thơ không phải là nội tâm mà là nhịp điệu của nội tâm, không phải là cảm xúc mà là khoảnh khắc lóe sáng trên đỉnh cao cảm xúc.”: thơ là những trạng thái mãnh liệt nhất của tâm hồn, thơ chỉ sinh ra khi đạt đến độ chín của cảm xúc.  

– “Thơ không bao giờ là chuyện ở ngoài kia, mà là chuyện ở trong này, nơi mọi thứ đã được thâu nhận đầy đủ vào buồng chứa tâm can”: hiện thực được phản ánh trong thơ là hiện thực được chắt lọc từ tâm hồn. Bài thơ nào cũng gói bên trong một chiều sâu suy tưởng, ẩn chứa những thông điệp về con người và cuộc đời. Nhưng trước hết, thơ phải bắt nguồn từ những rung động bên trong của người nghệ sĩ. 

Ý kiến của Thanh Tâm đã đề cập đến bản chất của thơ: Thơ là sự bộc lộ của tiếng nói cảm xúc đã được ý thức cao độ, được chắt lọc qua cảm xúc thẩm mĩ và tư tưởng của nhà thơ. 

2. Bàn luận 

– Thơ là nhịp điệu của nội tâm, là khoảnh khắc lóe sáng trên đinh cao cảm xúc? (3.5 điểm) 

• Thơ là tiếng nói của cảm xúc và những tình cảm mãnh liệt được thể hiện qua sự rung động của người nghệ sĩ trước hiện thực. Thơ được khơi dậy từ những hứng thú tinh thần, thế giới nội tâm bên trong của nhà thơ.
• Biểu hiện của đỉnh cao cảm xúc trong thơ?  Trạng thái thăng hoa trong cảm xúc của người nghệ sĩ thể hiện ở khao khát sống, tình yêu đời, yêu người, niềm vui, nỗi buồn trước cuộc đời…
• Mỗi người nghệ sĩ đến với văn chương bằng những sáng tạo nghệ thuật độc đáo, tiếng nói cảm xúc mang dấu ấn cá nhân của người nghệ sĩ. 

– Thơ không phải là chuyện ở ngoài kia, thơ là chuyện ở trong này, nơi mọi thứ đã được thâu nhận đầy đủ vào buồng chứa tâm can? (3.5 điểm) 

• Thơ ca bắt nguồn tự hiện thực đời sống nhưng đó không phải là hiện thực được sao chép bên ngoài mà là sự sáng tạo thông qua lăng kính chủ quan của người nghệ sĩ. Nhà thơ thể hiện đời sống bằng những rung động mãnh liệt nhất “thơ thực chất là một cái gì đó hoàn thiện từ bên trong”.
• Thơ là tiếng nói của tư tưởng, tư tưởng trong thơ sâu sắc, lớn lao gắn với những triết lí nhân sinh được nhà thơ gửi gắm nơi tác phẩm. (2.0 điểm) 

Thí sinh lựa chọn dẫn chứng tiêu biểu và toàn diện để làm sáng tỏ vấn đề nghị luận. Phân tích dẫn chứng cần chỉ ra được những trạng thái cảm xúc mãnh liệt trong thơ, ý thức, tư tưởng.. của nhà thơ. Khi phân tích, học sinh biết thể hiện xúc cảm thẩm mĩ trước tình cảm trong thơ. Khi phân tích dẫn chứng cần kết hợp hài hòa cả nội dung và hình thức nghệ thuật.  

3. Đánh giá, mở rộng 

– Đây là ý kiến đúng đắn, sâu sắc bắt nguồn từ đặc trưng thơ. Ý kiến đã nêu những yêu cầu cơ bản đối với tác phẩm thơ nói riêng và tác phẩm văn chương nói chung. 

 -Ý kiến trên đã nhấn mạnh đặc trưng của thơ là tiếng nói tình cảm đã được ý thức  nhưng chưa đề cập đến đặc trưng về hình thức của thơ. 

–  Bài học đối với nghệ sĩ và độc giả trong quá trình sáng tác và tiếp nhận: 

• Nhà thơ: Thơ là sự thăng hoa trong cảm xúc, tình cảm trong thơ cần sâu sắc, mãnh liệt. Nhà thơ phải là người giàu tình cảm, sống sâu với cuộc đời… 
• Bạn đọc: cần đọc thơ tình yêu thơ ca và  sự đồng điệu với người nghệ sĩ.